උඳුවප් බෝසත්

ජේසු තුමන්ගේ උපත සමරන උදුවප් මාසයේ නත්තල උදාවෙමින් තිබේ. මහා මැදුරක වුවද, කානු පල්ලක සිදු වුවද  මිනිස් දරුවකු ලොවට බිහි වීම අසිරිමත් සිදු වීමකි. ඒ අරුතින් ගත්  කල වල්ග තරු පෑයූ රාත්‍රියක දිළිඳු මාපිය යුවලකට දාව සිදු වූ ජේසු උපත ද මහා අසිරිමත් මානව උප්පත්තියකි.එහෙත් ජෙසුතුමන්ගේ මරණය එබඳු අසිරිමත් මරණයක් නොවේ. බුදුන්වහන්සේගේ නම් පරිනිර්වාණයද මංගල්‍යයක් ලෙස බෞධයෝ සලකති. ජේසු තුමන් ස්වභාවික ලෙස මිය ගියේ නැත. එනම් සිය ජව සම්පන්න තුරුණු වියේදීම කුරිරු  මරණ දඬුවමකට ලක් වී සිරුරු කිහිප පොලකින්ම විද ලී කුරුසියකට තබා  ඇණ ගසා වතුර පොදක් වත් බොන්නට නොදී වේදනාවෙන් හා පිපාසයෙන් මිය යන්නට සැලැස්වීමේ එකල ඊශ්‍රායලය ක්‍රියාත්මක කල මිලේච්ඡ දඬුවම් ක්‍රමයට ජෙසුතුමන් ගොදුරු විය .

කුරුසියේ ඇණ ගසන අවස්ථාවේ විලාප හඩින් කෑ ගැසූ ජෙසුතුමන් " එලොයි එලොයි ලාමා සබක්තානී " නම් වචන කිහිපයක් කියා ඇත. ඒවා  ජෙසුතුමන්ගේ අවසාන වචන ලෙස පිළිගැනේ. මේ වචන හතරට විවිධ අර්ථ කථන දී තිබේ. බයිබලයේම එකිනෙකට වෙනස් කතා තුනක් කියවේ. " මගේ දෙවියනි ... මගේ දෙවියනි ඔබ මා ඇත හරියේ ඇයි ?'' යන්න එකකි. '' පියාණනි ඔබගේ අතට මගේ ආත්මය භාර දෙමි '' යනුවෙන් තවත් අර්ථ කථනයකි. " සියල්ල අවසානයි " යන්න තවත් නිර්වචනයකි. භාෂාවේදීන් පවසන ආකාරයට ජෙසුතුමන් කතා කර තිබෙන්නේ එකල  ප්‍රභූ පැලැන්තියේ ජනතාව කතා කළ භාෂාව වූ හීබ්රු භාෂාවෙන් නොව පොදු ජනයාගේ භාෂාවක් ව තිබු 'අරමයික ' භාෂාවෙන්ය. ඒ අනුව ඔවුන් කියන්නේ අරමයික බස හීබ්රු බසට පෙරලීමෙදී පරිවර්තන දෝෂයක් සිදු වී ඇති බවය. 'ලාමා සබක්තානී ' යනුවෙන් ජෙසුතුමන් අවසාන මොහොතේ කතා කර ඇත්තේ තමාගේ ගුරුවරයෙකු වූ ටිබෙට් රටේ බෞද්ධ ලමාවරයෙකුට යයි මත දක්වන්නෝ කියති .

මේ කරුණ ඉදිරිපත් කළේ  ජෙසුතුමන්ගේ අවසාන වචන ලෙස බයිබලයේ සඳහන් වී තිබෙන කරුණු අභියෝගයට ලක් කිරීමේ අදහසින් නොව සිය ළදරු වියේදීම මවත් සමග උපන් බිම වූ  ගලීලයෙන් පලාගිය ජෙසුතුමන් ආසියාවේ ටිබෙට් දේශයට පැමිණ බුදු දහම හදාරා නැවත ඊශ්‍රායලයට යන්නට ඇතැයි යනුවෙන් අනුමාන කෙරෙන ප්‍රබල මතයක් පවතින බැවිනි. ලෝකයේ ආගම් ගැන විශාල අධ්‍යයනයක යෙදුන ඉන්දියාවේ පෙරලිකාරී චින්තකයකු හා දාර්ශනිකයකු වූ භාගවාන් රජ්නීෂ් හෙවත් ඕෂෝ කියන්නේ ජෙසුතුමන් ඉන්දියාවට පැමිණි බව සඳහන් කෙරෙන ඉතා පැහැදිලි වාර්තා තවම ලබා ගත හැකි බවය.  ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රජාවන් තම ඉතිහාසය ලියා තබා නැත. ඊශ්‍රායලයේ ඉතිහාසය බයිබලය නමින් යුදෙව්වන් අතිනුත් ලංකාවේ ඉතිහාසය මහාවංශය නමින් සිංහලයන් අතිනුත් කාශ්මීරයේ   ඉතිහාසය ''රාජ තරන්ගනිය ' නමින් කල්හාන නම් ඉතිහාස කරුවා අතිනුත් ලියවී තිබීම ඒ අතර විශේෂ කරුණකි . කල්හානගේ ඉතිහාස පොතේ ජෙසුතුමන්ගේ ඉන්දියානු ජීවිතය යයි සැලකිය හැකි කතාවක් තිබේ .

"ජේසුස් නම් බුද්ධ ශ්‍රවකයනෝ '' නම් පොත ලියූ කොලට් සේනානායක සහ නාරද කරුණාතිලක එය මෙසේ පරිවර්තනය කර පෙන්වති . 

 ''............... ඉසනා නමින් ඇති ප්‍රසිද්ධ සාන්තුවරයෙක්  ඩල් ගංගාව අසල ඉසබාර්හි විසුවේය. ඔහුට බොහෝ ශිෂ්‍යන් සිටි අතර ප්‍රධාන ගෝලයා 'සව්දිමතී' නම් විය. සියලු රටවැසියෝ සව්දිමතී ඔවුන්ගේ රාජ්‍යය හෙබවීමට සුදුස්සා  බව කීහ. භීතියට පත් (එවකට එරටේ සිටි ) නපුරු රජතුමා  සව්දිමතී  කුරිසියේ තබා ඇණ ගැසුවේය.  මෙය  ඇසු ඉසනා එහි ගොස් සව්දිමතීගේ නාසයට සුවඳ තෙලක් පිම්බේය . තුන් දිනකින් සව්දිමතීට සිහිය ලැබුනි ......''

 කුරුසියේ  ඇණ ගසා දඬුවම් කිරීම කාශ්මීරයේ තිබූ  දඬුවම් ක්‍රමයක් නොවේ.  මේ වනාහී තමන් ඇසු කතාවක්  කල්හාන තම කාශ්මීර ඉතිහාස පොතට ඇතුලත් කිරීමකි. එයින් තේරුම් ගත යුත්තේ කාශ්මීරයේද ටික කලක් සිටි සාන්තුවරයෙකු පසු කලෙක වෙනත් දේශයකදී කුරුසියේ ඇණ  ගසනු ලැබූ බව පමණි. ජෙසුතුමන්ගේ පෙරදිග ගමන ගැන කියන අර්ථ දක්වන මෙවැනිනි කතන්දර තව කොතෙකුත් තිබේ. 

ජෙසුතුමන්ගේ පෙරදිග ගමන පිලිබඳ කතාව මෙපණටම වැදගත් වන්නේ එතුමන් ඊශ්‍රායලයට හා එහි ඉතිහාසය ලියවී ඇති ඉබලයේ පරණ ගිවිසුමට හෙවත් යුදෙව් ආගමට සපුරා වෙනස් ලෙස පෙනෙන දර්ශනයක් ඉගැන්වීමක් පතුරුවා හළ  බැවිනි. නව අදහස් ඉදිරිපත් කිරීමට ජෙසුතුමන්ට දැනුම  ලැබුනේ පෙරදිගින් බව සිතන්නට පෙළඹවීමක්  ඇතිවන්නේ ඒ අනුවය.

ජෙසුතුමන් ඊශ්‍රයල්යෙදී කළේ ආගමක් දෙසීමක්ද නැතහොත් පීඩාවට පත් ජනතාවක් ගලවා ගැනීම වන දේශපාලන මෙහෙයුමකද යන්න අතිශයින් විවාදිත කරුණකි. ජේසු තුමන් උපන් යුගයේ ඊශ්‍රායලය තිබුනේ රෝම අධිරාජ්‍යයට යටත් රෝමයේ යටත්  විජිතයක් වශයෙනි. රෝම සීසර් වරයා මේ යටත් විජිතයේ ප්‍රජා පීඩනය පවත්වා ගෙන ගියේ අන්ත ප්‍රතිගාමී පූජක පැලැන්තියක පිහිටෙනි. ජේසු තුමන් මේ පූජක පැලැන්තියටත් ඔවූන් දේශනා කළ  යුදෙව් ආගමටත් මුළුමනින්ම පටහැනි දේ කළේය. කීවේය. ' ඇසට ඇසක්- දතට දතක් ' නම්  පළි ගැනීමේ යුදෙව් නීතිය වෙනුවට ඔහු  මයිත්‍රියේ  දේශනාව ඉදිරිපත් කළේය. යුදෙව් ආගමේ දශ පනත අමු අමුවේ කඩ කරමින්  නිවාඩු දිනයේ හෙවත් සබත් දිනයේ පවා ජනතාව වෙනුවෙන් වැඩ කළේය. මහජනයා පීඩාවට පත් කරන  පාලකයන්, පූජකයන්, ගිනි පොලී කරුවන්, ජාවාරම් කරුවන්, වන්චාකාරයන්ට එරෙහිව ඔහු  අති තියුණු වචන මාලාවක් සහිතව ජනතාව සංවිධානය කළේය. එසමයෙහි අතිශයින් පරිහානණියට පත්වෙමින තිබූ යුදෙව් ජන ජීවිත නගා සිටුවන නව අදහස් ඉදිරිපත් කළේය. මුළු මහත් යුදෙව් ජීවන දෘෂ්ටියම කණපිට හැරවීය.

මේ සියලු කරුණු අනුව පෙනී යන්නේ ජෙසුතුමන් කළේ ආගමික මෙහෙයකට වඩා දේශපාලන කටයුත්තක් බවය. මැතිව් මෙසේ සඳහන් කරයි 

"............. යෙරුසිලමේ දුවරුනි ... සතුටින් ඔල්වරසන් දෙන්න 
               අන්න බලන්න .... ඔබලාගේ රජතුමා පැමිණේ 
               එතුමා ජයග්රාහීය ...... විජයග්රාහීය 
               නිහතමානී බැවින් කොටලුවකු පිටේ 
               පැමිණෙන්නේය 
              එතුමා ජාතිය සාමය දේශනා කරන්නේය ........

කොටලුවකු පිටේ නගිමින් තැනින් තැන යමින් යුදෙව් ජාතික විමුක්ති අරගලය සංවිධානය කළ  ජේසු තුමන්ට එරහිව නැගුනු ප්‍රධාන චෝදනාව වූවේද යුදෙව්වන්ගේ රජු ලෙස පෙනී සිටියාය යන කරුණය. අනෙක් චෝදනාව වූයේ තමන් දෙවියන්ගේ පුත්‍රයා යයි කියමින් දෙවියන්ටද නින්දා අපහාස කළ බවය.  එහෙත් නඩුව විමසු  පිලාත් නම් ආණ්ඩුකාරවරයා මුල් වටයේදී " මට මොහුගේ කිසි වරදක්  පෙනෙන්නේ නැතැයි'' කියමින් චෝදනාව බැහැර කළේය. අවසානයේදී ජෙසුතුමන්ට දඬුවම් දිය යුතු යයි එක හඬින්  කෑ ගසමින් ඉල්ලා සිටියේ එතුමන් සමග සිටි ජනතාවමය. 

ජෙසුතුමන්ව  කුරුසියේ තබා ඇණ  ගැසීමෙන් පමණක් රෝම පාලකයන්ට තම ප්‍රජා පීඩන පාලනය කරදරයකින් තොරව පවත්වා ගෙන යා හැකි වූයේ නැත.  ජෙසුන්ගේ අනුගාමිකයන් වූ හා සම කාලීනයන් වූ ජෝන්ද බැප්ටිස්ට් , ජේම්ස්, සිමොන් පීටර් ආදීන්ද මරා දැමීමට සිදුවිය.  මේ ඝාතනත් සමගම රෝම පාලකයන්ට එරෙහිව මහා ජනතා සටනක් අවිලිනි. රෝම හමුදාව ජෙරුසලමේ මහා දේවාලය ගිනිබත් කළහ. ජෙරුසලමේ වැව ලෙයින් රත් පැහැ  ගන්වෙමින් මිනිස් හිස් වලින් පිරිණ.  දස දහස ගණන් යුදෙව්වෝ වහලුන් ලෙස රෝමයට අල්ලාගෙන යන ලදහ. සිර කරුවෝ එකොලොස් දහසක් බඩගින්නේ මිය ගියහ. ජෙසුතුමන් ආගමික  සුරුවමක් බව පත් වූයේ  මේ සියලු කලබගෑනි අවසාන වී රෝම අධිරාජ්‍යය බිඳ වැටීමෙන් පසුවය .

 මේ අසිරිමත් චරිතය  විවිධ  අය  විවිධ අයුරින් දකිති. කියවති. අර්ථ කතනය කරති.  කිසියම්  බෞද්ධයකුකට  ජේසුතුමාව  අධිෂ්ටාන, වීර්ය, ප්‍රඥා පාරමිතා  පිරූ  බෝසත්  වරයකු ලෙස පෙනෙන්නේ නම් එය   පුදුමයට හෝ තරහ ගැනීමට  කරුණක් නොවේ.

(මෙය 2009 දෙසැම්බර 20 දින  දිවයින පුවත් පතේ සංහිතාව තීරුවේ පල වූ ලිපියක් ඇසුරින් සකස් කරන  ලද්දකි)

සංස්කෘතික ආත්ම විශ්වාසයක් ගොඩ නැගීම

අපි සංස්කෘතිය නමැති පළල්  මාතෘකාවෙන් පටන් ගනිමු.  සංස්කෘතිය යනු කුමක්දැයි විග්‍රහ කිරීම සඳහා  බොහෝ කතන්දර ඉදිරිපත් වී තිබේ ඒවා සියල්ල මෙහි ලිවීම කාලය කා දැමීමකි. සංස්කෘතිය නමැති වැඩ බිමෙහි කටයුතු කරන විශාලතම ජාත්යනතර සංවිධානය වන යුනෙස්කෝව සංස්කෘතිය  ගැන ඉදිරිපත් කර තිබෙන අර්ථකථනය පමණක් මෙහි ගෙනහහැර දක්වා අපගේ කතිකාව ඉදිරියට ගෙන යමු.

යුනෙස්කෝව මෙසේ කියයි. සංස්කෘතිය යනු  '' සමාජයක හෝ සමාජ කණ්ඩායමක අනන්‍යතාව පෙන්නුම්කරණ භාවමය, බුධිමය, භෞතිකමය, අධ්‍යාත්මික සියල්ලෙහි  සංකීර්ණ සුවිශේෂත්වයයි '' මේ කියන සියල්ල කිසියම් සමාජයක් තනිවම නිපදවා ගන්නේ නැත. හැම සංස්කෘතියකම දකින්නට තිබෙන්නේ " හුවමාරු කිරීම් වල සහ ණයට  ගැනීම් වල මිශ්‍රණයකි". අවාසනාවකට අපගේ ජාතිකවාදයන් මේ කරුණ භයානක ලෙස අමතක කරමින් තේරුමක් නැති නැති සංස්කෘතික ආරක්ෂනවාදයක් කරා පල්ලම් බැසීමට අපට යෝජනා කරමින් සිටියි. ඔවුන් වඩා කැමති  දොර කවුළු පියන්  පත් ඇරීමට නොව පුළුවන් තරම් වසා තැබීමටය. 

මහාත්මා ගාන්ධි සහ රවින්ද්‍රනාත් තාගෝර් යන නායකයෝ  ජාතික වාදයේ මේ අවගමනාත්මක ලක්ෂණය ගැන දනුම්වත් වූහ. " සතර අතින් හමනා සුළන් වලට ඔබගේ ගේ කුටියට  ඇතුළුවීමට ඉඩ  ලැබෙන සේ ඔබගේ  කුටියේ කවුළු  පියන්  පත් විවර කර තබන්න . එහෙත් ඒ සුළන්  වලට ඔබ උදුරා ගෙන යාමට ඉඩ නොතබන්න" ඒ ඔවුන්ගේ සංස්කෘතික දැක්ම පෙන්වන ප්‍රකට කියමනකි.

 අපගේ සියලු අට අනුවක් රෝග සහ නව අනුවක් ව්‍යාධි වලට  එකම හේතුව බටහිර සංස්කෘතිය අප මත කර තිබෙන බලපෑම යයි අවිචාරාත්මක අදහසක් වගා දිගා වෙමින් තිබේ. බටහිර යුරෝපානු සංස්කෘතියේ වැදගත් ලක්ෂණය වන්නේ  එය කිසි විටකත් තමන්  වසා ගැනීමේ වරදට හසු  නොවීමය. එය අතීතයේ සිටම පැවතියේ විවෘතාවය. පෙරගදිග ඇතුළු වෙනත් සංස්කෘතියකින් ලබා ගැනීමට තිබූ කිසිම දෙයක් එය ඇත හරියේ නැත. බටහිර ජනයා පෙරදිගින් දැනුම සහ සංස්කෘතිය උකහාගත් ආකාරය අප මවිත කරන තරමේ  වෘත්තාන්තයකි. එහෙත් අපගේ ජාතික වාදී කතිකාව මේ අසිරිමත් කතාවේ  අල්ලා ගත්තේ පිට පොත්ත පමණි.

"සංස්කෘතික වශයෙන් ආත්ම විශ්වාසයක් ඇති සමාජයක්  බාහිර බලපෑම් සඳහා වඩා විවෘත වන අතර එමගින් වැඩි වාසියක් ලබයි. අනෙක් අතට ආරක්ෂණ වාදී සමාජයක් වැඩි වැදගත් කමක් ලබා දෙන්නේ හිරි වැටී ඇති සම්ප්‍රදායන්ටය." නො එසේ නම් පසුගාමී සම්ප්‍රදායන්ටය. සංස්කෘතික ආත්ම විශ්වාසයක් ඇතිකර ගැනීමෙහි පදනම වන්නේ විචාර චින්තාවට ඇති ඉඩකඩයි. සන්ස්කෘතික ආරක්ෂනවාදය වෙනුවට සනස්කෘතික විචාරය බලගන්වන චින්තන ධාරාවක් අපගේ ජාතිකවාදී කතිකාව ඇතුලට  රැගෙන ආ යුතුය " ජාතිකවාදීන් එක්ක මොනව කතාකරන්නදැයි'' අපගේ මිතුරෙකු උපහාසයෙන් යුතුව මේ මෑතකදී පැවසුවේය. ජාතිකවාදය දේශපාලන භූමියෙන් ලෙහෙසියෙන් පල්ලම් බැස යන්නේ නැති නිසා වඩා යහපත් ජාතිකවාදයක් වෙනුවෙන් වැඩ කිරීම ජාතිකවාදය බැහැර කිරීමට වඩා ප්‍රාරයෝගික වන බව අපි ඔහුට යෝජනා කළෙමු.

සංස්කෘතික විචාර චින්තනයකට අවශ්‍ය විචාරාත්මක නිදහස අපගේ සංස්කෘතියට උරුමද ? අපි ඒ ගැන ඊ ලඟට කතා කරමු.

පුනරුදයක් උදෙසා ..................

1990  දශකයේ මුල් කාලයේදී පේරාදෙණියේ දී අපට ගුණපාල ධර්මසිරි නම් අපූරු මිනිසෙකු  හමු විය. ඒ දවස් වල ඔහු  විද්‍යාව, කලාව දර්ශනය ආදිය ගැන නිතරම කියමින් සිටි කතාවක් තිබිණි.

''.........අද කාලයේ විද්‍යාවෙන් කෙරෙන්නේ මිනී මැරීමයි
කලාවෙන් කෙරෙන්නේ කම් සැප වන්දනාවයි
දර්ශනය  නිකම්ම නිකම් වචන හරඹයක් විතරයි
ආගම අධ්යාත්මිකත්වය පලවා හැර ලව්කික ජීවිතය තොරොම්බල් කරන කට්ටඩි කමක් විතරයි.
මේක ශිෂ්ටාචාර විපතක්.මේ විපත වටහා ගැනීමට නොහැකිවීම  තරම් කාලකන්නි කමක් තවත් නැහැ................''

අවුරුදු විස්සකට විතර පස්සේ ලෝකය  වටේත් අපේම  ජීවිත වටේත් ලොකු රස්තියාදුවක් ගසා ආපසු හැරී බැලූ විට මහාචාර්ය ධර්මසිරි පවසූ එම කතාව තවත් තදින් තහවුරු වෙන බව දැනේ. කලාව විද්‍යාව දර්ශනය ආදිය ගැන ධර්මසිරි මාදිලියේ කතාවක් දේශපාලනය ගැන ද කිව හැකිය.

''...............අද කාලයේ දේශපාලනය කියන්නේ වසගයක්(seduction) විතරයි ( මේ කතාව තවත් බෝ හෝ දෙනා  කියා තිබේ  )රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයන් වෙනුවට වසඟකරුවන් දේශපාලන වැයික්කිය අල්ලාගෙන තිබේ.
මිනිසාගේ හැම ප්‍රශ්නයකටම දේශපාලනයෙන් උත්තර හොයන්න පුළුවන්ය යන අදහස මිත්‍යාවක් පමණය . එය  දේශපාලන ඌනිතවාදයකි මානව සමාජයේ ප්‍රශ්න වෙනුවෙන් දේශපාලනයට දීමට හැකි වෙන්නේ පාර්ශ්වීය උත්තර පමණය....................''

 දේශපාලනය වසඟයක් පමණක් වී ඇති කලෙක දේශපාලනයට මිනිස් ප්‍රශ්න වෙනුවෙන් දීමට හැකි පාර්හ්වීය උත්තර පවා අන්තිම දුප්පත් ඒවා වනු ඇත.

මිනී නොමරණ විද්‍යාවක්!
කාමය ගැන පමණක් නොව අර්ථය, ධර්මය සහ මෝක්ෂය ගැනද යොමුවන කලාවක්!
හුදු තර්ක වෙනුවට මේ ශිශ්ටාචාර විපතින් ගැලවීමට ආලෝකය පෙනෙවන දර්ශනයක්! 
වසඟය වෙනුවට මිනිස් විචාර චින්තාව විසින් පුබුදුවන මහා සම්මතය යලි බල ගන්වන දේශපාලනයක්! 
ලෝකයට අවශ්‍ය වී තිබේ.

සිංහලයාගේ ජාතික චින්තනය මේ වෙනුවෙන් යොමු කරන මහා කතිකාවක් අද අවශ්‍ය වී තිබේ.   

දී කිරි.... දී කි.....රි ගේනව දීකිරි

සතර දිගන්තය නැවතුනේ ලිවීමට බොහෝ දී ඉතිරිවී තිබියදීය.  දැන් නැවතත් සතර දිගන්තය සතර දිග විහිදා ලිය යුතුය. දැලි පිහියක් සහ දීකිරි හැලියක් අප ඉදිරි පිට  බැබලි බැබලී තිබෙයි. කමුද? බලා හිඳිමුද ? ඔන්න ඔහේ කමු.